Galtzadaberri

OPTIKAZ

LUPA, KAMERA, IKUSMEN AKATSAK

Lupa lente konbergente bat da. Lente konbergenteetan (positiboak) izpi paraleloak puntu berdin batera desbideratzen dira. Lente hauek lodiagoak dira erdian ertzetan baino eta, oro har, diametro handiagoa daukaten lupak indartsuagoak dira.

Lupa batek bere gainean erasotzen duten izpiak desbideratzen ditu eta objektuak tamaina handiagoan ikustea ahalbidetzen du. Objektu txiki bat ikusi nahi badugu gure begietara gerturatzen dugu, baina “puntu hurbilak” (argitasunez ikusteko gutxieneko distantzia, 25 cm) mugatu egiten ditu garbi ikusteko aukerak. Lupak, objektua puntu hurbiletik baino gertuago argitasunez ikusteko aukera ematen digu.

Irudia alderantzizkatu gabe egon behar da, horregatik irudia birtuala izan behar da. Hau lortzen da objektua lentearen “objektu fokuaren” eta lente beraren artean kokatuz. “Objektu fokua” puntu bat da, izpi paraleloak lentea zeharkatu eta gero bertan elkartzen dira. Objektua lentetik urrunago badago objektu fokutik baino, irudia alderantzizkoa eta erreala izango da.

Lupa baten gehienezko handiagotzea objektua fokuan dagoenean gertatzen da. Orduan, lentea zeharkatzen duten izpiak zentro optikotik joaten den izpiarekiko paraleloan ateratzen dira. Irudia infinitoan sortuko da, baina begiak erretinan elkartzen ditu izpi horiek.

Alderantzizkatutako irudia (erreala).

Alderantzizkatu gabe (birtuala).

KAMERA

Kamera irudiak hartzeko gailu bat da. Gailu honen definizio zehatz bat: "argiarekiko estankoa den kutxa, argiaren sarrera 'diafragma irekiera' izeneko zulotik bakarrik ahalbidetzen duena, argiaren sarrera denbora jakin batez baimenduko duen obturadore batekin eta irudia fokatuko duen objektibo batekin”. Kameren sistema konbergentea da, lupena bezala.

Kamera guztiek gutxieneko osagai batzuk izan behar dituzte:

a. Kameraren gorputza: argiarekiko hermetikoa den estruktura da, bertan objektibotik etortzen den irudia sortzen da.

b. Bisore optikoa: irudia koadroan sartzea eta konposatzea ahalbidetzen duen sistema optikoa. Sortuko den irudia aurreikusteko balio du.

c. Objektiboa: lente konbergenteen eta dibergenteen multzoa da, argia elkartzen duena eta irudi garbi bat ematen duena.

d. Diafragma: objektiboa zeharkatzen duen argiaren intentsitatea mugatzen duen doitasun mekanismoa.

e. Obturadorea: argiaren sarrera baimentzen edo blokeatzen duen mekanismoa da, irekita egongo den

denbora kontrolatuz.

f. Material sentikorra: kamera normaletan argiarekiko sentikorra den filma da, eta kamera digitaletan, milioika sentsorez osatutako txip bat da.

g. Fokatze mekanismoa: Irudia argitasunez eta garbitasunez sortzeko da. Filma eta objektiboaren arteko distantzia doitzeko ahalmena ematen digu.

IKUSMEN AKATSAK

Begi arrunt batean, erretinaraino iristen diren irudiak erretinaren gainean fokatzen dira, ikusmen ona lortuz. Hau gertatzen ez denean, irudia erretina kanpoko puntu batean fokatzen da eta errefrakzio akatsa gertatzen da.

a. Miopia: luzeegia den begi batek fokatze puntua erretinaren aurrean izatea eta urrun dauden objektuak gaizki ikustea sortarazten du. Miopia daukan pertsona batek urrutitik gaizki ikusten du, baina gertutik ondo.

Miopia kasu gehienetan, urrutiko objektuak erretinan fokatzeko lente dibergente edo negatiboa erabili behar da zuzenketa moduan.

b. Hipermetropia: kasu honetan kontrakoa gertatzen da. Motzegia den begi batek fokatze puntua erretinaren atzean egotea eta gertu eta urrun dauden objektuak gaizki ikustea sortarazten du. Hau da, hipermetropia daukaten pertsonek gertutik eta urrutitik ikusten dute gaizki.

Kasu hau lente konbexu edo positiboen bidez zuzendu daiteke.